تغییر شکل های حاشیه جنوبی دریای خزر با استفاده از اطلاعات ایستگاه های ثابتgps

چکیده ایران از جمله مناطق لرزه خیز و پر جمعیت جهان می باشد که بررسی و مطالعه فعالیت های تکتونیکی آن مورد توجه محققان علوم زمین می باشد. وضعیت تکتونیکی کنونی ایران، ناشی از همگرایی بین صفحات اورآسیا و عربستان می باشد که دگرشکلی های حاصل از آن به شکل کمربند های کوهستانی(زاگرس، البرز،کپه داغ) وگسل های بزرگ امتداد لغز احاطه کننده بلوک ها (ایران مرکزی، لوت، خزر جنوبی) نمایان می گردد. تکنیک های مختلفی برای توصیف انواع تغییر شکل وجود دارد. به منظور تعیین تغییر شکل پوسته زمین می توان تغییر مختصات یک نقطه را در دو زمان مختلف بدست آورد. سیستم تعیین موقعیت جهانی (gps) ، یکی از تکنیک های فضا مبنا می باشد که اهمیت و کاربرد بسیاری در مطالعات زمین ساختی دارد. در این تحقیق از مشاهدات ایستگاه های دائمی gps واقع در حاشیه دریای خزر به منظور محاسبه بردارهای سرعت و تعیین میدان جابجایی حاشیه جنوبی دریای خزر استفاده شده است. بدین منظور از شش ایستگاه دائم gps متعلق به شبکه دائم ژئودینامیک کشور با نام های rash، tkbn، grgn، ardh، mabdو nkad در بازه زمانی سال های 2006 تا 2009 (روزهای اول تا سوم ژانویه) استفاده شده است. نتایج نشان می دهد، بیشترین سرعت در مولفه شرقی نسبت به صفحه اورسیا مربوط به ایستگاه mabd به بزرگی 4.8 میلی متر در سال و بیشترین سرعت در مولفه شمالی مربوط به ایستگاه ardh به بزرگی 8.4 میلی متر در سال می باشد. همچنین کمترین مولفه شرقی و شمالی سرعت به ترتیب مربوط به ایستگاه های mshn و grgn می باشد. همسو با نتایج قبلی جابجایی حاشیه دریای خزر نسبت به صفحه اوراسیا به سمت شمال شرقی می باشد (جمور و همکاران، 1386) همچنین جابجایی این ایستگاه ها نسبت به دو ایستگاه تهران و مشهد نیز مورد مطالعه قرار گرفته است. با توجه به مدل ما مولفه به سمت غرب حرکت حوزه دریای خزر جنوبی منطبق است با 5 ± 2 میلی متر / در سال کوتاه شدگی در سراسر تالش و حرکت به سمت شمال از 5 ± 2mm / در سال رانش و زیر راندگی درزیر صفحه خزر شمالی در امتداد گسل بستری آبشرون. با توجه به (بیضی خطا) سرعت ، نتیجه ما با 6 میلی متر / در سال پیشنهاد شده توسط ورنانت و همکاران سازگار است. (2004b). کلمات کلیدی: ژئودینامیک، جابجایی، گسل، حاشیه دریای خزر، سیستم تعیین موقعیت جهانی